BIỆN PHÁP HẠN CHẾ VÀ GIẢM THIỂU SỬ DỤNG TÚI NI LÔNG

Với thực trạng sử dụng túi nilon như hiện nay, chúng ta cần có những biện pháp giải quyết triệt để tình trạng sử dụng túi nilon để khắc phục ô nhiễm môi trường và bảo vệ sức khỏe cuộc sống con người.

Hiện nay, bởi vì sự gia tăng dân số hơn bao giờ hết, chúng ta đang thải ra một lượng lớn những loại rác thải sinh hoạt, nhất là những loại rác thải nhựa, cụ thể là túi nilon, đang góp phần khiến cho tình trạng ô nhiễm môi trường trở nên trầm trọng. Ước tính trung bình mỗi gia đình Việt Nam hàng ngày sử dụng và thải ra ít nhất một túi ni lông, trong khi đó, mỗi hộ ở thành thị có thể sử dụng từ 3 đến 6 túi ni lông/ngày, đây là một con số đáng báo động. Nếu tình trạng “xả” túi ni lông bừa bãi vẫn cứ diễn ra hàng ngày mà không có các biện pháp ngăn ngừa, xử lý, thì chỉ trong một thời gian ngắn sắp tới, chắc chắn môi trường nước ta sẽ phải gánh chịu những hậu quả nghiêm trọng và khó thể khắc phục được.

Không kể những tác hại môi trường mà các thế hệ sau phải gánh chịu, túi ni lông còn gây ra nhiều tác hại trước mắt, trực tiếp vào người sử dụng. Làm tắc các đường dẫn nước thải gây ngập lụt cho đô thị, dẫn đến ruồi muỗi phát sinh, lây truyền dịch bệnh… Bao bì ni lông cũng đe dọa trực tiếp tới sức khoẻ con người vì nó chứa chì, cadimi… (có trong mực in tạo màu trên các bao bì) có thể gây tác hại cho não và là nguyên nhân chính gây ra bệnh ung thư phổi. Vấn đề đối với túi ni lông là chúng không phân huỷ thành các chất vô hại, phân huỷ rất chậm trong môi trường tự nhiên và là chất thải tồn tại lâu dài.

Để giải quyết  chính phủ nhiều nước trên thế giới đã có những biện pháp hạn chế và thậm chí cấm hẳn việc phát túi ni lông cho khách hàng, nhưng ở Việt Nam thì chưa. Luật Môi trường Việt Nam đã có mục quy định về vấn đề này, nhưng chúng ta vẫn chưa thể ban hành các văn bản hướng dẫn cụ thể. Hy vọng trong thời gian tới Việt Nam sẽ áp dụng các biện pháp có thể nhằm hạn chế sử dụng túi ni lông góp phần bảo vệ môi trường và phát triển bền vững trong giai đoạn hội nhập hiện nay.

Một số đề xuất biện pháp giảm thiểu và tái sử dụng túi ni lông:

1. Sử dụng các loại túi tái sử dụng:

(Nguồn: Kenh14.vn)

Nếu muốn ngăn chặn việc sử dụng túi nilon dùng một lần, trước hết chúng ta phải có một giải pháp thiết thực đó là tìm một loại túi có thể thay thế được túi nilon, tức phải dễ dàng, tiện lợi sử dụng; giá thành hợp lý cũng như đặc biệt nhất là hạn chế ảnh hưởng xấu đến môi trường. Trong tình huống đó, túi tái sử dụng được coi là một giải pháp tối ưu mà có thể đồng thời đáp ứng được tất cả các tiêu chí đó. 

Túi tái sử dụng là loại túi có chất liệu bền chắc và thân thiện với môi trường, có thể tái sử dụng nhiều lần vào nhiều mục đích khác nhau và lợi ích hơn túi nhựa, túi nilon. Hiện nay, sử dụng những loại túi thân thiện với môi trường đang dần trở thành xu hướng và những loại túi phổ biến đang có mặt trên thị trường có thể kể đến như:

• Túi giấy 

• Túi vải PP dệt, túi vải PP không dệt tái sử dụng

• Túi vải Canvas

• Túi ni lông tự hủy, phân hủy sinh học

2. Sử dụng mô hình 3R:

Chương trình quản lý chất thải rắn theo mô hình 3R “Giảm thiểu-Tái sử dụng-Tái chế” đã được thực hiện ở một số nơi như ở Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh, mục tiêu chung của chương trình không chỉ nhằm giảm sử dụng túi ni lông mà còn tăng cường tái sử dụng và tái chế túi ni lông.  Để giảm thiểu sử dụng túi ni lông cần phải áp dụng đồng bộ và lâu dài nhiều giải pháp quản lý, bao gồm các giải pháp mang tính pháp lý, các giải pháp kinh tế, các giải pháp khuyến khích và tuyên truyền ngắn hạn và dài hạn.

3. Khuyến khích các nhà phân phối, nhà bán lẻ tham gia chương trình giảm phân phát túi ni lông:

(Nguồn: hanoimoi.com)

Giải pháp này nhằm vận động các nhà phân phối/bán lẻ (trước tiên là các hệ thống siêu thị, các trung tâm thương mại quy mô lớn sau đó mở rộng đối tượng tham gia) tham gia chương trình tình nguyện giảm phân phát túi ni lông. Các đơn vị tham gia chương trình cam kết và có kế hoạch cụ thể giảm phân phát miễn phí túi ni lông đựng hàng cho khách và định kỳ báo cáo kết quả theo hướng dẫn của  cơ quan quản lý môi trường. Bù lại, các đơn vị này sẽ được hưởng một số quyền lợi như được đưa vào danh sách “Doanh nghiệp Xanh”, được giới thiệu trong các chương trình tuyên truyền giảm sử dụng túi ni lông…

Tham gia chương trình, các nhà bán lẻ cam kết thực hiện một số điều theo hướng dẫn của cơ quan quản lý môi trường:

- Cung cấp cho khách hàng các phương thức đựng hàng thân thiện với môi trường thay thế cho túi ni lông

- Cùng với sự hỗ trợ của các cơ quan môi trường, tuyên truyền nâng cao ý thức nhân viên và khách hàng về việc giảm sử dụng, tái sử dụng và tái chế túi ni lông (loại dùng một lần)

- Tập huấn nhân viên trực quầy các giải pháp giảm phát túi ni lông

- Tổ chức thu hồi túi ni lông để tái chế

- Sử dụng biện pháp tài chính để khuyến khích khách hàng sử dụng túi dùng nhiều lần hay mang theo túi đựng hàng

4. Xây dựng một hệ thống thu gom, tái chế, tái sử dụng túi ni lông:

Tại các chợ, các siêu thị, các trung tâm thương mại loại túi HDPE mỏng thường được sử dụng một lần. Tuy được sản xuất để sử dụng một lần nhưng một số ít vẫn được các hộ gia đình tái sử dụng cho các mục đích trong gia đình, chủ yếu là lót thùng rác, bao gói thực phẩm, vật dụng… Vì giá trị kinh tế của túi ni lông loại mỏng này không cao nên mặc dù vẫn có một số cơ sở tái chế, chúng không được các đại lý ve chai thu mua, vì vậy, cuối cùng vẫn được thải bỏ lẫn với rác sinh hoạt hoặc phát tán khắp nơi gây ô nhiễm môi trường .

Để tăng cường thu gom và tái chế loại túi ni lông đang rất thông dụng này, cơ quan quản lý cần phối hợp với các chợ, siêu thị, trung tâm thương mại, các khu dân cư, các chung cư… bố trí các điểm thu gom dành riêng cho túi ni lông. Trước mắt, trong giai đoạn đầu có thể phối hợp bố trí các điểm thu gom tại các siêu thị, trung tâm thương mại. Có thể khuyến khích khách hàng giao nộp túi ni lông bằng cách tính điểm thưởng trong phiếu thưởng theo số lượng túi giao nộp. Sau đó, các điểm thu gom sẽ dần được mở rộng trên khắp các địa bàn. Việc vận hành và duy trì các điểm thu gom này có thể giao cho các đơn vị tái chế túi ni lông đảm nhận. 

5. Tuyên truyền nâng cao nhận thức cộng đồng:

Đây là giải pháp không thể thiếu trong các chương trình môi trường, ảnh hưởng không nhỏ đến thành công của các giải pháp giảm sử dụng túi ni lông khác.  Mặc dù chi phí tốn kém, các chương trình này nên được tổ chức thường xuyên và định kỳ dưới các chiến dịch tuyên truyền, vận động và sau mỗi đợt cần phải có đánh giá tổng kết rút kinh nghiệm để điều chỉnh lại nội dung tuyên truyền phù hợp. 

Các đối tượng hướng đến bao gồm: 

- Người tiêu dùng, 

- Nhà bán lẻ/phân phối

- Nhà sản xuất túi ni lông

Nội dung tuyên truyền gồm có:

- Tác hại của túi ni lông đối với kinh tế- xã hội, môi trường và sức khỏe cộng đồng;

- Định hướng người tiêu dùng chuyển sang sử dụng các loại túi thân thiện với môi trường, các loại túi sử dụng nhiều lần;  

- Các biện pháp giảm sử dụng, tái sử dụng túi ni lông trong đời sống hàng ngày;

- Ý nghĩa của phân loại và tái chế túi ni lông.